Psychologie: heelt tijd echt alle wonden?
We kennen allemaal wel deze bekende uitspraak: tijd heelt alle wonden. Maar is dit eigenlijk wel zo? En zo ja, hoe werkt dat dan?

Het is eigenlijk vrij logisch om te bedenken dat emotionele wonden, zoals verlies, trauma maar ook grote teleurstelling, tijd nodig hebben om te genezen. In de nasleep van zulke ervaringen ondergaan we vaak een proces van emotionele verwerking en aanpassing aan de (nieuwe) situatie. Tijd speelt een rol bij het bieden van de gelegenheid om deze processen te doorlopen. De populaire uitdrukking "tijd heelt alle wonden" bevat dus zeker een kern van waarheid, alleen is het wel belangrijk om het in de juiste context te begrijpen.
Copingstijlen
Het vermogen van tijd om wonden te helen, wordt mede beïnvloed door onze individuele verschillen en de aard van de specifieke situatie. Psychologen noemen de manier waarop je geneigd bent om te gaan met stressvolle omstandigheden en tegenslagen, je copingstijl. Coping is afgeleid van het Engelse begrip “to cope with” wat letterlijk betekent: kunnen omgaan met, of opgewassen zijn tegen.
Alles wat we met ons verstand of met onze emoties doen om met een verlies, probleem of stress om te gaan, of juist wat we doen om het te omzeilen, heet een copingstrategie of copingstijl. Het effect dat een vervelende situatie op je heeft, wordt grotendeels bepaald door je copingstijl. De manier waarop je reageert verschilt per situatie. Hoogstwaarschijnlijk heb je meerdere copingstijlen, al zal je waarschijnlijk één favoriete stijl hebben die het beste bij jouw karakter past. Het hebben van verschillende copingstijlen kan nuttig zijn, omdat geen enkele stijl altijd effectief is.
Je verdriet wegdrinken in de kroeg zorgt er misschien voor dat je je even beter voelt, maar de kater komt altijd later. Letterlijk en figuurlijk. En dan bedoel ik geen mannetjeskat natuurlijk, maar de onaangename gesteldheid na overvloedig alcoholgebruik. Enfin.
Sommige copingstijlen zorgen ervoor dat je je op de korte termijn beter voelt, maar lossen het probleem op de langere termijn niet op. Je verdriet wegdrinken in de kroeg zorgt er misschien voor dat je je even beter voelt, maar de kater komt altijd later. Letterlijk en figuurlijk. En dan bedoel ik geen mannetjeskat natuurlijk, maar de onaangename gesteldheid na overvloedig alcoholgebruik. Enfin. Dit heet een passieve copingstijl en klinkt op het eerste gezicht misschien als muziek in je oren, maar eigenlijk ben je gewoon uitstelgedrag aan het vertonen. Om een situatie te kunnen verwerken zal je toch een keer je emoties onder ogen moeten komen. Dit zijn een aantal bekende copingstijlen, sommigen wat effectiever dan anderen:
Ontkenning (struisvogel): deze stijl is voor mensen die denken dat als ze hun kop in het zand steken, de problemen gewoon vanzelf zullen verdwijnen. Dus waarom stressen als je het gewoon kunt negeren? Wie heeft er tijd voor problemen als er zoveel schattige kattenfilmpjes zijn om naar te kijken? Dit is niet echt een copingstijl die ik aan zou raden, maar soms is het wel even lekker om nergens aan te denken.
Humor: alles weglachen en er de draak mee steken. Dit kan een effectieve copingstijl zijn, omdat je ook de “lichtere” kant van de situatie probeert in te zien. Maar als je niet serieus wil zijn omdat het dan te pijnlijk wordt, is humor geen goede copingstijl.
Probleemoplossende coping: hierbij richt je je op het aanpakken van de situatie of het probleem zelf. Je gaat actief aan de slag en op zoek naar mogelijke oplossingen en onderneemt concrete acties om het probleem op te lossen of de situatie beter te maken. Bijvoorbeeld als iemand komt te overlijden, dan betekent dit dat je actief aan de slag gaat met het regelen van de begrafenis. Maar een ander voorbeeld is ook: als je hoge werkdruk ervaart, kan probleemgerichte coping betekenen dat je een planning maakt, taken prioriteert of proactief om hulp vraagt.
Emotiegerichte coping: deze copingstijl draait om het beheersen en reguleren van emotionele reacties die gepaard gaan met de (stressvolle) situatie waar je in zit. Dit kan inhouden dat je sociale steun zoekt, hulp en advies bij personen die je vertrouwt zoals vrienden en familie. Je kunt praten over je gevoelens, deze van je afschrijven en ontspanningsoefeningen doen of afleiding zoeken om de emoties te verminderen. Let wel op dat deze afleiding niet zorgt voor vermijding van emoties. Om een situatie te kunnen verwerken zal je toch een keer je emoties onder ogen moeten komen.
Positieve herinterpretatie: hierbij probeer je alles iets positiever in te zien. Bijvoorbeeld proberen te focussen op de groeimogelijkheden die een uitdagende situatie biedt of op zoek gaan naar silver linings in moeilijke tijden. Waar kun je op dit moment dankbaar voor zijn?
Acceptatie en aanpassing: soms kan het nuttig zijn om de realiteit van een (stressvolle) situatie te accepteren en je aan te passen aan de omstandigheden. Dit betekent niet dat je passief wordt, maar eerder dat je je richt op het vinden van manieren om ermee om te gaan en te gedijen ondanks de uitdagingen. Acceptatie van de situatie en acceptatie van de (negatieve) emoties die daar bij horen.
Zelfzorg: deze copingstijl houdt in dat je actief voor jezelf gaat zorgen om je fysieke, emotionele en mentale welzijn te bevorderen. Dit kan variëren van voldoende slaap krijgen, gezond eten, regelmatig bewegen en tijd vrijmaken voor jezelf.
Veerkracht
Mensen verschillen in hun veerkracht en copingstijl, en sommigen kunnen sneller herstellen dan anderen. Bovendien kan de ernst van de gebeurtenis en de mate van emotionele steun die je ontvangt, ook van invloed zijn op het genezingsproces. Net zoals echte wonden, kan de ene tegenslag voelen als een diepe vleeswond tot op het bot en de andere als een papercut. En we weten allemaal ook hoe vervelend een papercut kan zijn. Iedereen voelt zijn eigen pijn en we gaan er allemaal op een andere manier mee om. De één wuift zijn diepe vleeswond misschien weg en zegt de bekende woorden “het komt wel goed”, de ander raakt in paniek en gaat direct uit van een amputatie.
Net zoals echte wonden, kan de ene tegenslag voelen als een diepe vleeswond tot op het bot en de andere als een papercut. En we weten allemaal ook hoe vervelend een papercut kan zijn.
Conclusie
Een mix van gezonde copingstijlen (je eigen actieve inzet, steun zoeken, goed zorgen voor jezelf etc.) kunnen helpen bij het omgaan met bijvoorbeeld verlies. Wanneer we te maken krijgen met verlies, zoals het overlijden van een dierbare, kan naast een gezonde copingstijl de factor tijd inderdaad ook een rol spelen bij het genezingsproces. Tijd biedt de gelegenheid voor emotionele verwerking, het aanpassen aan de nieuwe realiteit en het vinden van een nieuw evenwicht in het leven. Maar hoewel tijd een belangrijke rol speelt, kunnen we concluderen dat het zeker niet de enige factor is die wonden heelt.
Daarnaast is het belangrijk op te merken dat "tijd heelt alle wonden" niet betekent dat de pijn volledig zal verdwijnen. Het betekent eerder dat met de tijd de intensiteit van de pijn kan afnemen en dat je beter in staat zal zijn om de emotionele wonden te accepteren en je aan te passen aan de nieuwe realiteit.
Kortom, hoewel tijd een rol speelt bij het genezen van emotionele wonden, is actieve betrokkenheid bij het genezingsproces, gepaste ondersteuning en het ontwikkelen van gezonde copingstijlen net zo belangrijk voor herstel. Tot slot 8 tips om effectief met verlies om te gaan:
Geef jezelf toestemming om te rouwen en alle emoties te ervaren die bij het verlies horen. Het is belangrijk om jezelf toestemming te geven om verdriet, boosheid, angst of andere emoties te ervaren die gepaard gaan met het verlies.
Zoek steun bij dierbaren, dit kan helpen bij het verlichten van de emotionele last.
Neem de tijd om te rusten, te herstellen en goed voor jezelf te zorgen. Zorgen voor jezelf door voldoende rust, slaap, voeding en lichaamsbeweging kan helpen om zowel fysiek als mentaal welzijn te bevorderen.
Praat over je geliefde en deel herinneringen om hun aanwezigheid levendig te houden. Het koesteren van positieve herinneringen aan de overledene kan helpen bij het behouden van een verbondenheid en het vinden van troost.
Vind gezonde uitlaatkleppen voor emoties, zoals schrijven, tekenen of sporten. Probeer positieve zelfzorggewoonten te behouden, zoals gezonde voeding en voldoende beweging.
Wees geduldig met jezelf en accepteer dat het genezingsproces tijd kost.
Zoek naar manieren om het verlies te eren, zoals het maken van een herdenkingsplekje.
Sta jezelf toe om te rusten en neem afstand van verplichtingen als dat nodig is. Het omgaan met verlies is een persoonlijke reis en iedereen zal dit op zijn eigen manier doen. Het is belangrijk om te onthouden dat het normaal is om te rouwen en dat je er best de tijd voor mag nemen.
Bedankt voor het lezen, laat vooral een opmerking achter en tot de volgende keer!
Comments